Xitoy avtomobil eksportiga qat’iy cheklovlar kiritmoqda: xaridorlarni nima kutadi?
2026-yil 1-yanvardan Xitoydan avtomobil eksport qilishning yangi qoidalari kuchga kiradi. Bu esa yangi mashinalarni xususiy tarzda, jumladan O‘zbekistonga yetkazib berishni sezilarli darajada murakkablashtiradi.
XXR Savdo vazirligi e’lon qilgan hujjat rasman yangi hisoblangan avtomobillarni olib chiqishni qat’iy nazorat ostiga oladi.
Asosiy yangilik - Xitoyda 180 kundan kam ro‘yxatdan o‘tgan mashinalar eksportiga cheklov qo‘yilishi. Bundan buyon yarim yildan kam ro‘yxatda turgan avtomobil yangiga tenglashtiriladi va uni faqat ishlab chiqaruvchining maxsus ruxsati bilan olib chiqish mumkin bo‘ladi. Aynan shu qoida mashinalarni bir necha soatga ro‘yxatga qo‘yib, so‘ng ro‘yxatdan chiqarib, mamlakatdan olib chiqib ketish kabi odatiy savdo usullariga chek qo‘yadi.
Ishlab chiqaruvchidan nima uchun ruxsatnoma talab qilinadi?
Asosiy o‘zgarishlardan biri - zavod muayyan avtomobilni ma’lum bir mamlakatga eksport qilishga ruxsat berishini va sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatishni kafolatlashini tasdiqlovchi hujjat taqdim etish talabi. Ishlab chiqaruvchi yetkazib beriladigan mamlakat, model va servis xizmati mavjudligini ko‘rsatishi shart. Bunday ruxsatnomasiz eksport litsenziyasi berilmaydi.
Avtomobilni Xitoyda saqlash nima uchun deyarli imkonsiz?
Hujjat e’lon qilingach, tadbirkorlar orasida avtomobillarni Xitoydagi omborlarda yarim yilgacha saqlash, so‘ng rasmiylashtirishni muhokama qilishdi. Biroq Shanxaydagi Chinacars kompaniyasi mutaxassislari bunday usul iqtisodiy jihatdan samarasiz ekanini ta’kidlashmoqda. Saqlash xarajatlari, shikastlanish xavfi, aylanma mablag‘larning muzlatilishi va barqaror qoidalar kafolatining yo‘qligi ko‘pchilik kompaniyalar uchun bu variantni foydasiz qiladi.
Xizmat ko‘rsatish qoidalarining kuchaytirilishi
Endilikda eksportchi avtomobilga u jo‘natilayotgan mamlakatda xizmat ko‘rsatish imkoniyatini ta’minlashi shart. Bu to‘liq dilerlik markazi bo‘lishi shart emas, ammo ehtiyot qismlarni yetkazib berish va texnik qo‘llab-quvvatlash yo‘li bo‘lishi kerak. Aslida, bu sotuvdan keyingi xizmatning minimal standartini joriy etadi, natijada kompaniya xarajatlari ortadi.
"Eksport solig‘i" haqidagi mish-mishlar
Tarmoqda avtomobillar uchun ehtimoliy "eksport solig‘i" faol muhokama qilindi, ammo bu ma’lumot haqiqatga to‘g‘ri kelmaydi. Rasmiy hujjatlarda bunday moliyaviy choralar haqida birorta ham qayd yo‘q.
Yangi yildan keyin bozorni nima kutmoqda?
2026-yil 1-yanvardan boshlab yetkazib berish jarayoni sekinlashishi mumkin: eksportchilar ishlab chiqaruvchilardan ruxsat kutishadi yoki olti oylik ro‘yxatdan o‘tish muddatini kutib turishadi.
2026-yil boshida bozor noaniqlik holatida bo‘lishi kutilmoqda: yetkazib berish muddatlari cho‘ziladi, narxlar ko‘tariladi va eksport hajmi qisqaradi. Shuningdek, 2026-yilda davlat subsidiyalari bekor qilinadi, bu Xitoy avtomobillari narxlariga ham ta’sir ko‘rsatadi.
