O‘zbekiston elektromobillar soni bo‘yicha MDH yetakchilariga aylandi
Bu O‘zbekiston, Rossiya va Qozog‘istonning rasmiy statistik ma’lumotlarini taqqoslashdan kelib chiqadi.
O‘zbekiston Milliy statistika qo‘mitasi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yil 1-oktyabr holatiga mamlakatda 86,1 ming elektromobil ro‘yxatga olingan.
Taqqoslash uchun: MDHning eng yirik avtomobil bozori hisoblangan Rossiyada, "Avtostat" tahlil agentligi ma’lumotlariga ko‘ra, 2025-yil 1-iyun holatiga atigi 73,3 ming elektromobil mavjud edi.
Qozog‘istonda esa vaziyat yanada kamtarona ko‘rinadi. Energyprom.kz ma’lumotlariga ko‘ra,2025-yil 1-iyun holatiga elektromobillar soni 19,1 ming donani tashkil etgan.
Rossiya va O‘zbekiston bo‘yicha statistika deyarli to‘rt oylik farqqa ega bo‘lishiga qaramay, Rossiya Federatsiyasida yoz va kuz boshi davomida bozorning o‘sishini hisobga olgan holda ham, O‘zbekistonda erishilgan 86 ming elektromobil ko‘rsatkichidan oshib ketishi dargumon. Hech bo‘lmaganda, mavjud manbalardan olingan ma’lumotlar shuni ko‘rsatmoqda!
Bu O‘zbekistonning MDH davlatlari orasida yangi energiya manbalarida harakatlanuvchi avtomobillar (NEV) soni bo‘yicha amalda yetakchi ekanligini ta’kidlash imkonini beradi.
Ushbu statistikada poytaxt hal qiluvchi rol o‘ynaydi. Toshkent nafaqat O‘zbekistonda, balki butun mintaqada elektromobillar soni bo‘yicha so‘zsiz peshqadam bo‘lib qolmoqda. Shaharda 64 779 ta elektromobil ro‘yxatga olingan bo‘lib, bu mamlakat bo‘yicha umumiy sonning asosiy qismini tashkil etadi.
Aslida, aynan Toshkent elektromobillarga bo‘lgan asosiy talabni shakllantirmoqda. Bu bir qator omillar bilan izohlanadi: aholining yuqori xarid qobiliyati, quvvatlash stansiyalarining rivojlangan infratuzilmasi, taksi va korxona avtoparkida elektromobillardan faol foydalanish.
Bundan tashqari, poytaxtda Xitoy brendlarining aksariyat rasmiy dilerlari, jumladan BYD, Changan, Deepal, Zeekr va boshqa markalar joylashgan bo‘lib, bu elektromobillarni xarid qilish va ularga texnik xizmat ko‘rsatishni ancha osonlashtiradi.
Nima uchun elektromobillar ko‘payib ketdi?
O‘zbekistonda elektr parkining o‘sishi ilgari majburiy sertifikatlash joriy etilganiga qaramay davom etdi, bu boshqa mamlakatlardan elektromobillar importini sekinlashtirgan bo‘lsa-da, global miqyosda umumiy o‘sishga ta’sir ko‘rsatmadi. Ushbu talablar bekor qilingandan so‘ng, yetkazib berish yana faollashdi, bu deyarli darhol statistikada o‘z aksini topdi.
Mutaxassislar bunday o‘sishning bir nechta sabablarini qayd etishmoqda. Birinchidan, O‘zbekistonda, ayniqsa, shaharlarda eski davr avtomobillariga qiziqish pasaygan. Ikkinchidan, tobora ko‘proq xaridorlar zamonaviy jihozlar va nisbatan arzon narxlarni taklif qiluvchi Xitoy markalari, birinchi navbatda elektromobillar va gibridlarni tanlamoqda.
Yonilg‘i narxi alohida omil bo‘lib qolmoqda. O‘zbekiston Markaziy Osiyodagi eng qimmat benzinga ega davlatlar qatoriga kiradi, bu esa uzoq muddatli istiqbolda, ayniqsa shahar ichida elektromobildan foydalanish sezilarli darajada foydaliroqdir.
Natijada O‘zbekiston nafaqat elektromobillar soni bo‘yicha Rossiya va Qozog‘istonni ortda qoldirdi, balki amalda MDHda elektromobillarning asosiy bozoriga aylandi. Joriy o‘sish sur’atlari saqlanib qolsa va infratuzilma kengaysa, yaqin yillarda qo‘shni davlatlar bilan tafovut yanada kuchayishi mumkin.
