2026-yil 1-yanvardan boshlab Xitoy avtomobillarning norasmiy eksportini cheklaydi
Yangi qoidalar yangi avtomobillarni haydalgan avtomobil sifatida olib chiqib ketishga qarshi kurashga qaratilgan.
2026-yil boshidan boshlab Xitoyda 180 kundan kam vaqt oldin ro‘yxatdan o‘tkazilgan barcha avtomobillarni eksport qilish uchun ishlab chiqaruvchining rasmiy tasdig‘i va chet elda sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish imkoniyati haqidagi hujjat talab qilinadi. Bunday hujjatsiz eksport litsenziyalari berilmaydi.
Bu qaror Xitoy Xalq Respublikasining Savdo vazirligi, Sanoat va axborot texnologiyalari vazirligi, Jamoat xavfsizligi vazirligi hamda Bosh bojxona boshqarmasi tomonidan tasdiqlangan.
Hokimiyat organlari litsenziyalash tartibini qattiqlashtirmoqda, modifikatsiyalangan avtomobillarning haqiqiyligini tekshirishni kuchaytirmoqda va qoidalarni buzgan eksportchilarning qora ro‘yxatini joriy etmoqda. Maqsad - Xitoy avtomobillarini chet elga qayta sotish bo‘yicha o‘sib borayotgan biznesda tartib o‘rnatishdir. XXR savdo idoralari har kuni eksportchilar hujjatlarni soxtalashtirmasligini, avtomobillarga sotuvdan keyingi xizmat ko‘rsatish va ehtiyot qismlarni yetkazib berishni o‘z vaqtida tashkil etishini, iste’molchilarga transport vositalaridan foydalanishning noto‘g‘ri shartlarini taqdim etmasligini, kafolat majburiyatlaridan bo‘yin tovlamasligini va boshqa shu kabi holatlarni nazorat qilib boradilar.
Bu O‘zbekiston avtomobil bozorida qanday aks etadi?
So‘nggi to‘rt yil ichida Xitoydan xususiy import orqali tobora ko‘proq avtomobillar kirib kelayotgan O‘zbekiston uchun bu qaror jiddiy ta’sir ko‘rsatadi. Xitoydan arzon elektromobillar va gibridlar oqimi kamayadi, talab esa o‘zgarishsiz qoladi. Bu quyidagi o‘zgarishlarga olib kelishi mumkin:
- xususiy tadbirkorlar sotayotgan avtomobillar narxi oshadi;
- yangi avtomobillarni yetkazib berish hajmining qisqarishi ishlatilgan avtomobillar narxini oshiradi;
- ishlatilgan Xitoy avtomobillari narxi ham oshadi, chunki yangilarini olib kirish qiyinlashadi va ko‘proq vaqt talab etadi;
- norasmiy yetkazib beruvchilar bilan raqobatlashish uchun ilgari narxlar o‘sishini ushlab turgan rasmiy dilerlar o‘z modellari narxini oshirishni boshlashlari mumkin.
Boshqacha aytganda, taqiq kuchga kirgach, O‘zbekistonda Xitoy avtomobillari qimmatlashadi, talab esa rasmiy ta’minotchilar va mahalliy ishlab chiqaruvchilarga qarab siljiydi. Ammo bu cheklovlarni chetlab o‘tishning yangi usullari paydo bo‘lishi ham ehtimoldan xoli emas.
