Firibgarlarning avtomobil sotish va sotib olishdagi zamonaviy usullari

Firibgarlarning avtomobil sotish va sotib olishdagi zamonaviy usullari

Avtomobilni sotib olish va sotish, ayniqsa qo'ldan hamisha xatarli ish bo'lgan. Bu bitimlar pulingizni shilib olishning turli xil sxemalarini o'ylab topuvchi har xil ko'rinishdagi firibgarlarni o'ziga ohanrabodek tortadi.

Avtomobil sotib olish va sotish bitimlari tuzishda o'g'irlik qilishadigan paytlar o'tib ketdi.
Bugungi kunda ham kam bo'lsada shunday holatlar uchrab turadi. Zamonaviy firibgarlar anchagina nozik, xavfsiz va oson usullarni o'ylab topishganki, ular pulingizni tortib olishadi, sotuvchini mashinasiz qoldirishadi, buni hatto hech kimning ko'ziga tashlanmagan holda amalga oshirishadi. Aniqrog'i, ba'zi nayranglar hattoki panjara ortida o'tirgan odamlar tomonidan amalga oshiriladi — zamonaviy mobil texnologiyalar hattoki tutqunlikda ham "ishlash" imkoniyatini beradi.

1-holat. Chet ellik sotuvchi

Avtomobilning narxi bozordagi avtomobillarnikiga qaraganda 2 barobarga arzon bo'lgan o'ziga tortuvchi e'lonlarni tez-tez uchratish mumkin, lekin bunda sotuvchi ayni paytda Qozog'istonda emasligi tufayli e-mail yoki messenjerlar orqali aloqaga chiqishga chaqiradi. Firibgarlarning avtomobil sotish va sotib olishdagi zamonaviy usullari.

Qarmoqqa ilingan qurbon taxminan quyidagicha mazmundagi javobni oladi: 

"Men o'sha mamlakatning fuqarosiman, chet elda yashayman. Yaqin paytlargacha Qozog'istonda shartnoma bo'yicha ishladim, shartnoma muddati esa tugadi. Mamlakatingizda mening avtomobilim qoldi, uning menga keragi yo'q va ijaraga olingan avtomobillar turar joyida bekor turgan holda faqat qimmatga tushyapti. Shu sababli men avtomobilimni tez va arzon bahoga sotishga qaror qildim.

Yozishmalar davomida bitim tafsilotlari aniqlashtiriladi:

"Men uzoqdaligim va har safar uchib bora olmasligim tufayli, men sizning haqiqatdan ham xaridor ekanligingizni aniqlashtirib olishim zarur, shuning uchun ham mening oddiygina bir shartim bor. Agar siz mening avtomobilimni sotib olmoqchi bo'lsangiz, mashina narxiga yoki uning yarim narxiga teng summadagi pul o'tkazmasini men tomonimdan ko'rsatilgan hisob raqamiga pul o'tkazish tizimi orqali ("Western Union" singari) amalga oshirishingiz kerak, biroq bunda o'tkazmaning nazorat raqamini xabar qilmaysiz.
Bank o'tkazma mavjudligini tasdiqlasa, men avtomobilni rasmiylashtirish uchun Qozog'istonga uchib boraman. O'tkazma jo'natilgan paytda bank tomonidan sizga beriladigan va o'z navbatida pulni olish uchun kerak bo'ladigan o'n raqamdan iborat nazorat raqamini esa avtomobil sizning nomingizga rasmiylashtirilganidan keyingina menga ko'rsatasiz. Bu usulning siz uchun shaffof va xavfsiz ekanligiga siz pul o'tkazish tizimi mavjud bo'lgan istalgan bank xodimi bilan gaplashgan holda ishonch hosil qilishingiz mumkin."

Bunda ishonchlilik uchun hatto mashina mavjud bo'lishi ham mumkin, o'sha chet ellikning qandaydir do'sti esa talabingizga binoan avtomobillar turar joyidagi avtomobilni sizga ochib beradi, ko'rsatadi, aylantirib ham keladi. Axir bu baxtku! Hammasi toza, shaffof, mashina esa deyarli tekin. Bunda qanday firib bor?

Pul jo'natganingiz to'g'risidagi xabarni yoki kvitansiya nusxasini yuborganingizdan so'ng siz endi bu pulni yo'q deb hisoblang. Nima uchun? Axir nazorat raqamisiz pulni olib bo'lmaydiku? Gap shundaki, turli mamlakatlarda pul o'tkazmalarini olish qoidalari turlicha bo'lishi mumkin. Qabul qiluvchi, masalan, jo'natuvchining nomini, pul o'tkazmalari yuborilgan shaharni va summasini bilsa pulni olishi mumkin. Tamom! Boshqa hech narsaning keragi yo'q.

Qanday qilib tuzoqqa tushmaslik mumkin? Juda oddiy - to'lovlarni pul o'tkazish orqali amalga oshirishni so'raydigan barcha e'lonlarni e'tiborsiz qoldirish. Yodda tuting: pul o'tlazish tizimlari biznes yuritish uchun mo'ljallanmagan. To'g'ridan-to'g'ri to'lov maqsadlarida o'tkazmani yuborar ekansiz, siz uning bevosita moddiy yordam ekanligini ko'rsatasiz. Aslida ham shunday.

Taxminan xuddi shunday narsa to'lovni telefonga yoki elektron hamyonga oldindan to'lashni so'rashda ham yuz berishi mumkin.

Aytgancha, mashinadan firibgarlikning yana bir usuli ham elektron to'lovlar bilan bog'liq.

2-holat. Pulni kartadan o'g'irlab olishadi 

Firibgarlikning bu ko'rinishi mamlakatimizda yaqinda paydo bo'ldi. Shunga qaramasdan allaqachon birinchi qurbonlar bor. Biroq bunda birinchi holatdagidan farqli tarzda xaridor emas, sotuvchi aziyat chekadi.

Buning mohiyati shundan iborat: siz mashinangizni sotmoqchisiz, e'loningizga bo'yicha xaridor sizga qo'ng'iroq qiladi va uni sotib olishga tayyor ekanligini bildiradi, biroq o'zi boshqa shaharda (yoki boshqa mamlakatda, masalan, Rossiyada, bu kabi qallobliklar aynan shu mamlakatdan kelib chiqadi), shuning uchun u yetib kelishidan oldin avtomobilingizni qo'ldan chiqarmaslik uchun oldindan to'lovni amalga oshirishga tayyor. Aytaylik, kartangizga pul mablag'ini jo'natadi ham. Unga to'lovni o'tkazish uchun u sizdan ism-sharifingizni, karta raqamingizni, amal qilish muddati va boshqalarni ko'rsatishingizni so'raydi. Bunda, qalloblik qurbonlari o'zlari xabar berganidek, hamma narsa kechqurun sodir bo'ladi va xaridor hammasini "bank ishlayotganda", juda tez amalga oshirishni talab qiladi.

Xo'sh, buning nimasi qo'rqinchli? Axir notanish kishiga siz pul jo'natmayapsiz, aksincha ular sizga o'tkazishlari kerak. Bu haqiqatga ishongan ko'pchilik ba'zida WhatsApp orqali kartasining har ikkala tomonining fotosuratlarini yuboradi, u yerda CVV2 (yoki CVC2) maxfiy kodi ko'rsatilgan bo'ladi, shundan so'ng xaridor bir soat ichida yuborishni va'da qilgan pul o'tkazmasini kuta boshlaydi.

Kartaning old va ayniqsa, orqa tomonida siz hech kimga aytishingiz mumkin bo'lmagan ma'lumotlar saqlanadi

Mijozlari qalloblardan jabrlangan bankka qarab, hisobni bo'shatish turlicha amalga oshiriladi. Sizning kartangizga deyarli to'liq kirish qo'lga kiritilganidan so'ng, firibgarlar pulni har qanday pul hamyoniga o'tkazishadi yoki internetda xaridlarni amalga oshirishadi. Shuningdek,, hatto 3-D Secure kodining mavjudligi ham hamisha qutqarib qololmaydi - hali barcha internet-do'konlari buni talab qilmaydi.

Firibgarlarga Internet- va sms-bankingning zamonaviy imkoniyatlari bilan tanish bo'lmagan kishilar bilan ishlash yanada oson. Jabrlanuvchi buni tekshirmasligini aniqlab, kartani onlayn tarzda ulashga shoshilishadi. Bugungi kunda, ko'p hollarda, banklar SMS-xabar orqali karta egasiga telefonni avtorizatsiya qilish uchun PIN-kodlar yoki kodlarni yuborishadi. Firibgarlar ko'zni shamg'alat qilib, sekingina maxfiy raqamlarni bilib olishadi. Ular shunaqangi tez ishlashadiki, sizga qanday xabar kelganini tushunishga ham ulgurmay qolasiz. Trubkadagi ovoz ishonchli va do'stona jaranglaydi: "Men sizga pul jo'natib ulgurishim uchun raqamlarni aytib turing.". Barcha ma'lumotlarni qo'lga kiritganlaridan so'ng, tajovuzkorlar sizning mablag'ingizni xohlagancha tasarruf qilishlari mumkin.

Bankomat va bank filiallari kartadan pul yechish mumkin bo'lgan yagona joy emas

Jabrlanuvchidan zarur ma'lumotlarni olomagan hollarda firibgarlar boshqa raqamlardan qo'n'giroq qilishib, o'zlarini bank xodimi sifatida tanishtirishadi va o'tkazilgan pul miqdorini hisobga olish uchun ma'lumotlarni taqdim qilishingizni so'rashadi.

Tasvirlangan holatlar siz bilan sodir bo'lsa ehtiyotkor bo'ling. Albatta, siz firibgarning o'ljasiga aylanasiz va bularning barchasi sizning bankdagi hisobingizda qanchalik ko'p pul bo'lmasin, uning bo'shashi bilan yakunlanishi mumkin.

Kartochkadan pul yo'qolishidan qanday qilib qutulib qolish mumkin?

Aslida, biz bank xodimlari bizga kartalarni topshirayotganlarida odatda nima deyishlarini butunlay yoddan chiqarib yuboramiz - hech kimga va hech qachon kartangiz ma'lumotlarini, ayniqsa, begonalarga bermaslik lozim. Kartaga pul mablag'larini yuborish uchun faqat old tomondagi 16 raqamli sonni bilish kifoya - hatto uni ham begonaga berish yomon oqibatlarga olib keladi. Pixini yorgan qalloblarga bu raqamlar to'plamini bilishlari ham yetarli.

To'lovchiga pul jo'natish uchun faqat karta hisobini bilish kifoya - oldingi tomondagi 16 xonali son

Notanish odamdan pul olishning boshqa usuli bo'lmasa, pul mablag'ingizning xavfsizligi uchun yana bir qadam tashlang — barcha pullarni boshqa kartaga (yoki qarindoshlaringiz, do'stingizning kartasiga) o'tkazing. Xaridorga allaqachon bo'shatib qo'yilgan karta ma'lumotlarini bering. Sizdan hech nima ketmaydi, o'g'rilarga esa hech qanday imkoniyat qolmaydi. 

3-holat. Kreditga olingan yoki o'ziniki bo'lmagan avtomobilni sotish

Yaqin kunlargacha Qozog'istonda bu turdagi firibgarlik mavjud bo'lib, biroq u keng tarqalmagan edi, chunki garovga qo'yilgan barcha kredit avtomobillari maxsus politsiya bazasiga kiritilgan edi. Avtomobil uchun javobgarlik og'ir edi, buning natijasida hech qanday ro'yxatdan o'tish imkoniyati yo'q edi. Albatta, "omadi kelgan" lar bo'lgan, ular tekshirmasdan garovga qo'yilgan mashinalarni ishonchnomaga ko'ra sotib olishgan, ammo bundaylar kam edi.

Endi Qozog'iston yagona iqtisodiy makonga kirganida, bunday holatlar bizning bozorga boshqa mamlakatlardan, birinchi navbatda Rossiyadan kelgan mashinalar uchun yo'l ochilganidan beri kuzatilmoqda. Rossiya Federatsiyasida garovga qo'yilgan avtoulovlarning yagona bazasi mavjud emas, firibgarlar bundan odatda tez-tez foydalanishadi. 

Sxema quyidagicha: Rossiyada mashina xarid qilasiz, ro'yxatdan o'tkazasiz, Qozog'istonga olib borasiz va hatto raqam olish uchun navbatga ham turasiz. Va birmuncha vaqt mobaynida o'zingizni baxtli his qilib haydaysiz. Biroq tez orada avtomobilingiz xatlanishi kerakligi haqida ogohlantirish keladi. Nima uchun? 

Mashina kelgan, tekshiruv o'tkazilgan, hamma narsa to'langan! Faqat raqamni, texnik pasportni kutish qoldi, shundan so'ng 4 tomonga ketishingiz mumkin. Biroq, bu qog'ozlarda asosiy hujjat xavfli bo'lishi mumkin. 

Sxema sodda va allaqachon sinab ko'rilgan. Firibgar Rossiyadan avtomobilni kreditga sotib oladi, texnika vositasi pasporti (TVP) bankda saqlanadi. Ammo, aniqrog'i, noqonuniy yo'l mavjud — Yo'l Harakati Xavfsizligi Davlat Inspeksiyasiga TVP ning asl nusxasi yo'qotilganligi haqidagi ariza yozib, uning dublikatini olishingiz va avtomobilni sotishingiz mumkin (yo Qozog'istonda, yo Rossiyada, bunday operatsiyalar muntazam ravishda o'tkaziladigan joylarda). Bitim amalga oshirilganidan so'ng, firibgar bir necha vaqt davomida (odatda ikki yoki uch oy) oylik to'lovlarni amalga oshirib boradi. Buni u bankda shubha uyg'otmaslik va xaridorning mashinani o'z nomiga rasmiylashtirib olishga ulgurishi uchun qiladi. 

Firibgar to'lashni to'xtatgandan so'ng, bank odatiy summani olmaydi va qarzdorni qidira boshlaydi. Mijoz va mashina noma'lum yo'nalishda g'oyib bo'lganini anglab yetgach, bank garovga qo'yilgan mulkka nisbatan qidiruv e'lon qiladi. Bu yerda esa biz Rossiya bilan yagona huquqiy maydondamiz. Shu sababli, politsiya xodimi sizning mashinangizni yo'nalish bo'yicha ushlab turadi, yoki yashash joyiga ko'ra mulkni qidira boshlaydi.

Agar siz yaxshi niyatli xaridor ekanligingizni  va ushbu mashinani o'g'irlamaganligingizni isbotlasangiz, juda yaxshi bo'ladi, shuning uchun sotib olish va sotish paytidagi barcha hujjatlarni saqlab qo'ying.

Biroq, sud bo'ladi. Va hatto siz qonuniy xaridor sifatida tan olinsangiz ham, avtomobilni sizdan olib qo'yishadi. Buning uchun to'langan pulni qaytarish muammosi sizning yelkangizda tushadi.

Garovga qo'yilgan mashinani sotib olishdan qanday qochish mumkin? Rossiyada siz sotib olmoqchi bo'lgan mashinaning garovga qo'yilgan (yoki o'g'irlab ketilgan) mashinalar sirasiga kirishini tekshirish mumkin bo'lgan bir qancha onlayn xizmatlar mavjud, biroq ular 100% kafolat bermaydi. Shuning uchun TVP ga e'tibor bering. Agar bu asl nusxa emas, balki dublikat bo'lsa, o'ndan to'qqizta holatda siz oldingizdag garovga qo'yilgan mashina bo'lishi mumkin, buni tekshirish esa, hatto Rossiyada bo'lsa ham, hozirgacha juda qiyin.

TVP da "DUBLIKAT" belgisi borligi xaridorni jiddiy o'ylantirishi, avtomobilni har tomonlama tekshirishga majbur qilishi lozim.

Biroq Qozog'istonda ham ogoh bo'lishi lozim. Qo'lida mulk egasining sotish huquqini beruvchi ishonchnomasi bo'lgan sotuvchilarning xaridor bilan shartnoma tuzgan hollari ham bo'lgan. Hammasi joyida, savdo-sotiq bitimi aholiga xizmat ko'rsatish maxsus markazida imzolangan, mashina tekshiruvdan va qayta ro'yxatdan o'tgan, hech qanday muammo yo'q. Ammo qisqa vaqtdan so'ng, mashinaning allaqachon huquqiy egasiga aylangan jabrlanuvchi mashinaning xatlanishi haqida ogohlantirish oladi. Gap nimada? Gap shundaki, mashinaning sobiq egasi sotuvchiga qarshi jinoiy ish qo'zg'atgan va mashina qidiruvga berilgan. Bu kabi yuqori darajadagi bir qancha ishlar haligacha ochilmagan va jinoyatchilarning butun bir guruhi, eski egalari ham shu jumladan bo'lishi mumkin, aniq ishlaydi. Mashinani sotgan firibgar qancha qancha qidirilishi noma'lum bo'ladi, lekin baxtli egasining istiqbollari allaqachon noaniq. 

Har qanday holatda, bunday vaziyatlardan qochish uchun siz bitimlarni faqat avtomobil egalari bilan tuzilgan savdo shartnomalari shaklida, eng avvalo, notarial guvohnoma bilan tuzishni tavsiya qilamiz.

4-holat. Avtomobilni buyurtma qilish

Yirik bojlar kiritilgandan so'ng, shuningdek, 2016 yildan boshlab katta hajmdagi qayta ishlash uchun to'lovlar joriy etilganligi hisobga olsak, avvalgi yillarga nisbatan foydalanilgan mashinalarni yetkazib beradigan xususiy treyderlarning faoliyati kamaydi. Biroq, bugungi kunda Rossiyadan ham, chet eldan ham avtomobilni buyurtma qilib sotib olishingiz mumkin. Afsuski, aldov qurboni bo'lish xavfi ham bor. Qozog'istonda jabrlanganlardan pul yig'gan va shundan so'ng g'oyib bo'lgan turli kompaniyalar va xususiy shaxslarga tegishli barcha da'volar hali tugallanmagan.

Pulni yo'qotishdan qanday qilib qutulib qolish mumkin? Afsuski, universal yechim mavjud bo'lishi mumkin emas. Katta obro'ga ega bo'lgan yirik kompaniyalar ham kunlardan bir kun yo'qolib qolishi mumkin. Yagona yo'l mavjud — aslida yo'q bo'lgan mashinani sotib olishdan qochish, agar sizdan uning uchun oldindan mablag'ning hatto bir qismini to'lashni talab qilishsa.

5-holat. Texnik nomuvofiqlik

Firibgarlikning yana bir usuli - texnik holati idealdan uzoq bo'lgan avtomobil sotish bilan bog'liq. U aslida, Qozog'istonda avtomobilning foydalanilganiga bog'liq emas, chunki yangi jihozlangan, mahalliy avtomobillar ham niqoblangan kamchiliklarga ega bo'lishi mumkin. 

Siz sotilgan paytda xuddi yangidek yaraqlab turgan avtomobil sotib oldingiz. Biroq, bir muncha vaqt o'tgach, mashina ishdan chiqqan dvigateldan boshlanib, ikkita bo'linib tushuvchi kuzov bilan yakunlanuvchi jiddiy kamchiliklarga ega ekanligi ma'lum bo'ldi, u qo'l texnikasi sharoitida boshqa mashinalarning qoldiqlaridan payvandlangandir ehtimol.

Sotuvga chiqarilgan, lok bilan yaraqlab turgan mashina bir oy oldin mana bunday ko'rinishda bo'lgan bo'lishi mumkin

Nima qilish kerak? Eng muhimi — bunday avtomobilni sotib olmaslik. Buning uchun kuzovni (avtomobilning eng qimmat ehtiyot qismi sifatida), dvigatel va transmissiyani to'liq tashxislashdan vaqtingizni va pulingizni ayamang Albatta, shu markadagi mashinani sotib olishni rejalashtirgan brendning dilerlik xizmatida tekshirtirgan ma'qul. Ishoning, avtomobilni, va ehtimol hatto baxtsiz hodisaga uchrab sog'lig'ingizni yo'qotgandan ko'ra, xizmatga pul to'lagan yaxshiroq.

Biroq allaqachon sotib olgan bo'lsangiz, sotuvchidan pulni qaytarib olishingiz kerak bo'ladi. Nazariy jihatdan bu mumkin, lekin amalda deyarli imkonsizdir. Siz mashinani sotib olayotganingizda uning yashirin nuqsonlari haqida bilmaganligingizni, shuningdek, mavjud kamchiliklarni siz foydalanganingiz natijasida kelib chiqmaganligini isbotlashingiz kerak. Bu juda qiyin. Shuning uchun sotib olish haqida qaror qabul qilishdan oldin texnik xizmat ko'rsatish stansiyasiga boring.

6-holat. Boshqa birovning hujjatlari bilan sotish

Ishonuvchanlik, vaqt va zamonaviy aloqa texnologiyalari taqchilligi firibgarlar uchun boshqa turdagi qallobliklarning kalitidir. 

Jozibador narx yorlig'i bilan sotiladigan e'lonni topdingiz (ko'pincha eng yaxshi xo'rak Toyota Camry). Mashina mahalliy, egasi ham, uning texnik holati va boshqa tafsilotlari, jumladan, batafsil fotosuratlarini WhatsApp orqali (yana mahalliy raqamga) yoki boshqa bir Internet-messenjeri bilan yuborishga va'da berishadi. Hammasi joyida, hozir ko'pchilik shunday qilyapti. Biroq, ayni paytda avtomobil va uning egasi shahardan uzoqroqda ekanligi va sotib olish uchun juda ko'p takliflar mavjudligi haqida xabar beriladi, shuning uchun haqiqiy xaridorga kafolat sifatida oldindan to'lovni taklif etiladi, ya'ni uchrashuv joyiga kelguncha va bitimni davom ettirguncha xaridor fikridan qaytmasligi uchun. Bu shubhali! Biroq, ular dastlabki iltimosingizga ko'ra skaner qilingan (yoki telefon kamerasida suratga olingan) shaxsni tasdiqlovchi hujjat va texnik pasportni yuborib, o'zlarining "halol ismi" ni tasdiqlashga tayyor. Pulni elektron hamyonlardan birining hisobiga o'tkazish so'raladi.

Aytishga hojat yo'q, pullar firibgarlarning qo'liga tushishi bilan darhol yo'q bo'lib ketadi. Telefon raqamlari javob bermaydi (yoki o'chirilgan) va oxir-oqibat siz politsiyaga olib borgan hujjatlarning nusxalari haqiqiy bo'lsa-da, ammo boshqa kishilarga tegishli. Aytgancha, qachonlardir avtomobilni sotishgan (yoki sotishni rejalashtirishgan) va "xaridorlar" transport vositasining ro'yxatga olinganligi to'g'risidagi guvohnoma va sertifikatlar nusxalarini yuborishni so'rashgan, biroq avtomobil ortida turganlar qaytib ko'rinishmagan. Boshqacha qilib aytadigan bo'lsak, firibgarlarda fotosuratlar va zarur hujjatlarning faqatgina nusxalari bo'lishi mumkin.

Xaridorlar, yodda tuting: hech qanday bahona bilan, hech qachon, qishloqdagi boboga, ya'ni begonalarga tegishli bo'lgan elektron hamyonga va hatto telefonga ham oldindan to'lovni yubormang. Sotuvchilarga hujjatlari nusxasini begonalarga yuborish tavsiya etilmaydi. Bu nafaqat pasport yoki shaxsni tasdiqlovchi hujjat, balki texnik pasportga ham tegishli! Bu yerda yoki sizni aldashadi, yoki siz o'zingizni boshqa birovning aldanishiga o'zingiz bilmagan holda yordam berasiz. 

Avtomobil sotib olayotganda va sotishda ehtiyotkor va diqqatli bo'ling, shunda siz noxush holatlarga tushmaysiz.